“Séntalles mal ás miñas comadres
que lles canten as verdades”.
(Do refraneiro popular)
10.1.1
Neste refrán vimos o pronome lles, reforzando ou substituíndo a comadres. Soubemos tamén que podíamos facer substitucións de comadres por elas e a verdades, por as. Tamén, que lles podía xuntarse con as e o resultado de lles+as sería llelas. Así que acórdate de que para usar un llelo, llela, llelos ou llelas ten que haber un nome plurar ao que se refira o lles
Levoulle a merenda á nena…… Levoulla
Levoulles as merendas ás nenas…Levóullelas
Volveremos sobre o cambio de s ou r dalgunhas palabras diante dos pronomes o, a, os, as. Ou, se o queredes ver doutra maneira, eran aquelas outras formas do pronome: lo, la, los, las.
10.1.2
Usando pronomes, chegaramos a unha formulación máis condensada da frase que viña a ter un significado moi próximo, aínda que lle faltasen matices:
Séntalles mal que llelas canten.
Pero aínda podemos usar outro pronome que a condense máis, substituíndo que llelas canten polo pronome correspondente: o neutro iso ou isto:
Séntalles mal isto
Recorda que non existe *elo como pronome.
E podemos alterar a colocación da frase ou oración:
Isto séntalles mal.
10.1.3.
Recorda unha expresión que eu marcaba canda nome nome, porque che vai axudar a entender moitas cousas:
Nome acompañado doutras palabras das que ese nome é a máis importante e as outras o completan.
E hoxe vou engadir outra:
Toda unha oración que fai o papel dun nome
Porque, ás veces, nunha oración composta vai metida unha oración que equivale a un nome e pode facer a función que faría el. Isto é importante para a colocación dos pronomes átonos, cando menos para establecer a corrección na escrita, que é onde se pode revisar e consultar. Tanto o nome só, como os que levan acompañantes forman o que chamaremos SINTAGMA NOMINAL. É cuestión de terminoloxía, pero ás veces pode axudarnos, sobre todo a quen repase para o estudo regrado.
10.1.4.
O papel fundamental que desempeñan os nomes nas oracións é o de suxeito, moitas veces substituído por un pronome e outras sen aparecer citado. O galego sobreentende os suxeitos verbais porque os marca o propio verbo. Outros idiomas, como o inglés, precísano.
A Pascua caeu en marzo.
Antes a rapazada xogaba na rúa.
(Elas/ eles) Foron de vacacións.
O suxeito non ten que ir antes que o verbo, aínda que é a maneira máis habitual da súa colocación neste idioma.
Ás veces o que parece suxeito non o é porque a frase non está así colocada. Recoñecese a maioría das veces porque concorda en persoa e número co seu verbo.
10.1.5
“Séntalles mal a miñas comadres
que lles canten as verdades”.
-Cantos verbos temos?
-Cal dos verbos che parece máis importante e cal che parece que está ao servizo do primeiro?
-Teremos tantas oracións como verbos, polo tanto temos dúas oracións.
10.1.6.
Isto séntalles mal.
Cal che parece aquí o suxeito?
Cal che parece que sería o suxeito no refrán que transformamos? Pensa que as función sintácticas non as cambiamos e que os pronomes están facendo o mesmo papel que facían os homes ou os seus substitutos.
DEBERÍAS ACERTAR. ISTO LEVARANOS A ENTENDER A COLOCACIÓN DO PRONOME LLES, que unha vez está detrás do seu verbo e unido a el, e outra separado e diante, como puideches comprobar.
CORREXIREMOS O LUNS, SE MAÑÁ NON TEÑO TEMPO.
ÁNIMO, QUE VAI MOI FACILITADO!
Galego na Rede 